W wielu miejscach od Nebraski na północy, po Teksas na południu zachowana jest wciąż oryginalna roślinność tworząca prerię, którą w XVI. w zachwycali się hiszpańscy odkrywcy. Wzdłuż wybrzeża ciągną się niziny: Zatokowa nad Zatoką Meksykańską i Atlantycka nad Oceanem Atlantyckim. Region Burkina Faso. Burkina Faso – państwo w Afryce Zachodniej bez dostępu do morza. Dawniej Górna Wolta ( Republique du Haute-Volta ), w 1984 roku prezydent Thomas Sankara nadał mu nową nazwę, która oznacza „kraj prawych ludzi” w językach mossi i diula, będących głównymi rdzennymi językami kraju. Gwinea to kraj Afryki Zachodniej z10 057 975 mieszkańców i powierzchnia 246 000 kilometrów kwadratowych W ramach swoich granic Gwinea ma Gwineę Bissau, Senegal i Mali w części północnej, a jej południowa granica jest dzielona z Sierra Leone, Liberią i Wybrzeżem Kości Słoniowej. Vay Tiền Trả Góp 24 Tháng. iStockConnemara Region W Zachodniej Części Connacht W Zachodniej Irlandii - zdjęcia stockowe i więcej obrazów BurzaPobierz to zdjęcie Connemara Region W Zachodniej Części Connacht W Zachodniej Irlandii teraz. Szukaj więcej w bibliotece wolnych od tantiem zdjęć stockowych iStock, obejmującej zdjęcia Burza, które można łatwo i szybko #:gm1272200591$9,99iStockIn stockConnemara - region w zachodniej części Connacht w Zachodniej Irlandii. - Zbiór zdjęć royalty-free (Burza)OpisConnemara - region w zachodniej części Connacht w Zachodniej wysokiej jakości do wszelkich Twoich projektów$ z miesięcznym abonamentem10 obrazów miesięcznieNajwiększy rozmiar:4300 x 2869 piks. (36,41 x 24,29 cm) - 300 dpi - kolory RGBID zdjęcia:1272200591Data umieszczenia:13 września 2020Słowa kluczoweBurza Obrazy,Fala przybrzeżna Obrazy,Fotografika Obrazy,Góra Obrazy,Głowa Obrazy,Horyzontalny Obrazy,Irlandia Obrazy,Klif Obrazy,Krajobraz Obrazy,Krajobraz morski Obrazy,Lato Obrazy,Ludzie Obrazy,Ludzka głowa Obrazy,Ludzkie części ciała Obrazy,Natura Obrazy,Niebieski Obrazy,Niebo - Zjawisko naturalne Obrazy,Obraz w kolorze Obrazy,Pokaż wszystkieCzęsto zadawane pytania (FAQ)Czym jest licencja typu royalty-free?Licencje typu royalty-free pozwalają na jednokrotną opłatę za bieżące wykorzystywanie zdjęć i klipów wideo chronionych prawem autorskim w projektach osobistych i komercyjnych bez konieczności ponoszenia dodatkowych opłat za każdym razem, gdy korzystasz z tych treści. Jest to korzystne dla obu stron – dlatego też wszystko w serwisie iStock jest objęte licencją typu licencje typu royalty-free są dostępne w serwisie iStock?Licencje royalty-free to najlepsza opcja dla osób, które potrzebują zbioru obrazów do użytku komercyjnego, dlatego każdy plik na iStock jest objęty wyłącznie tym typem licencji, niezależnie od tego, czy jest to zdjęcie, ilustracja czy można korzystać z obrazów i klipów wideo typu royalty-free?Użytkownicy mogą modyfikować, zmieniać rozmiary i dopasowywać do swoich potrzeb wszystkie inne aspekty zasobów dostępnych na iStock, by wykorzystać je przy swoich projektach, niezależnie od tego, czy tworzą reklamy na media społecznościowe, billboardy, prezentacje PowerPoint czy filmy fabularne. Z wyjątkiem zdjęć objętych licencją „Editorial use only” (tylko do użytku redakcji), które mogą być wykorzystywane wyłącznie w projektach redakcyjnych i nie mogą być modyfikowane, możliwości są się więcej na temat obrazów beztantiemowych lub zobacz najczęściej zadawane pytania związane ze zbiorami zdjęć. Na początku 2003 roku wybuchł konflikt w Darfurze położonym w zachodniej części Sudanu. Stanowiące większość w tym regionie ludy murzyńskie zażądały dla siebie podobnych praw które przysługiwały ludności arabskiej. Dwie główne siły rebelianckie: Armia Wyzwolenia Sudanu (Sudan People's Liberation Army/Movement- SLA/M) oraz Ruch Sprawiedliwości i Równości (Justice and Equality Movement - JEM) oskarżyły rząd w Chartumie o faworyzowanie arabskich nomadów kosztem murzyńskich rolników. Do walk z rebeliantami rząd w Chartumie zrekrutował składającą się głównie z Arabów armię Dżandżałidów (Janjaweed). Według szacunków ONZ od 2003 r. w Darfurze zginęło co najmniej 300 000 ludzi, a 2,7 miliona osób opuściło swoje domostwa uciekając przede wszystkim do pobliskiego Czadu. Jan Egeland, były Zastępca Sekretarza Generalnego NZ ds. Humanitarnych, nazwał Darfur największym kryzysem humanitarnym współczesnych czasów. Rozmowy pokojowe między walczącymi stronami w Darfurze toczą się już od 2003 roku. Pewna szansa na rozwiązanie konfliktu w Darfurze pojawiła się 9 listopada 2004 r. Rząd i siły rebelianckie podpisały w Abuja w Nigerii dwa protokoły dotyczące polepszenia sytuacji humanitarnej i bezpieczeństwa w Darfurze. Podejmowane przez Unię Afrykańską oraz międzynarodowych partnerów, w tym ONZ, próby zmierzające do rozwiązania konfliktu zakończyły się podpisaniem 5 maja 2006 roku porozumienia pokojowego (Darfur Peace Agreement - DPA). Mimo iż w rozmowach pokojowych uczestniczyły wszystkie strony konfliktu, porozumienie podpisał tylko rząd Sudanu oraz jedna z frakcji Armii Wyzwolenia Sudanu (Sudan Liberation Movement /Army). Porozumienie poruszało takie kwestie jak podział władzy i dóbr, zawieszenie broni, czy bezpieczeństwo. Pomimo podpisania porozumienia pokojowego w 2006 r. sytuacja w Darfurze nie uległa poprawie. W pierwszych tygodniach po zawarciu pokoju doszło do starć między sygnatariuszami porozumienia, a jego przeciwnikami. Codziennością stały się ataki na ludność cywilną, personel misji humanitarnych oraz żołnierzy sił pokojowych. Utrudniały one dostarczanie pomocy co najmniej 250 tysiącom osób. W lutym 2010 r. w Chartumie podpisano kolejne porozumienie w sprawie wstrzymania ognia w Darfurze. Tym razem sygnatariuszem był, obok rządu sudańskiego, przywódca rebelianckiego Ruchu Sprawiedliwości i Równości. Jednak już w maju, po zerwanych negocjacjach, konflikt znów się nasilił. W samym tylko grudniu 2010 r. z Darfuru uciekło 45 000 osób. Narody Zjednoczone we współpracy z organizacjami pozarządowymi od lat prowadzą operacje humanitarne w Darfurze. Jednak toczące się walki utrudniają dostarczanie pomocy do niektórych obszarów Darfuru. W 2009 r. prezydent Sudanu – Omar al-Bashir – został oskarżony o współudział w ludobójstwie. Międzynarodowy Trybunał Karny wydał nakaz jego aresztowania. W odwecie za oskarżenie, prezydent Sudanu zdecydował o wydaleniu z kraju pracowników humanitarnych organizacji pozarządowych. Jeszcze w lutym 2009 r. na terenie Sudanu działało 137 takich organizacji, podczas gdy w październiku 2010 r. liczba ta zmniejszyła się do 66. Miliony ludzi zostało pozbawionych żywności, wody i opieki medycznej. W październiku 2010 r. Światowy Program Żywnościowy pomagał około 93% potrzebującym. Miesiąc później pomoc docierała już tylko do 87% ludności darfurskiej. 17 stycznia 2007 r. przedstawicielstwa agend NZ mieszczących się w Sudanie podpisały Wspólne oświadczenie w sprawie Darfuru, w którym zwracają uwagę na tragiczną sytuację w rejonie Darfuru, przemoc wobec pracowników humanitarnych i pilną potrzebę poprawy bezpieczeństwa ludności cywilnej. 31 lipca 2007 r. Rada Bezpieczeństwa ONZ uchwaliła rezolucję S/RES/1769 na mocy której utworzona została misja pokojowa w Darfurze - African Union/UN Hybrid operation in Darfur (UNAMID). UNAMID odpowiada za ochronę ludności cywilnej, dostarczanie pomocy humanitarnej i kontrolowanie sytuacji w Darfurze. Po przeprowadzeniu wielu rozmów z rządem Sudanu, w 2011 r. rozpoczęła się operacja tymczasowa, „Spring Basket”, której celem jest zabezpieczenie przez żołnierzy UNAMID dostępu pracowników humanitarnych do tych części Darfuru, do których dostęp jest niemożliwy lub utrudniony. 14 lipca 2011 r. w Doha podpisano kolejne porozumienie - Doha Document for Peace in Darfur (DDPD) - między rządem Sudanu a Ruchem Sprawiedliwości i Wolności (Liberation and Justice Movement - LJM), w którym strony zobowiązały się do wypracowania podstawowych założeń trwałego zawieszenia broni i całościowego porozumienia pokojowego. Rada Bezpieczeństwa ONZ przedłużyła mandat UNAMID. Sytuacja wciąż nie jest ustabilizowana. 1,8 miliona osób wewnętrznie przesiedlonych nie wróciło do swoich domostw. „Pokój musi nastąpić już teraz, ponieważ mieszkańcy Darfuru cierpieli zbyt wiele i zbyt długo” - powiedział Ibrahim Gambari, szef UNAMIDu. Zobacz również: Wspólne oświadczenie w sprawie Darfuru Republika Sudanu PołudniowegoRepublic of South Sudan Flaga Sudanu Południowego Godło Sudanu Południowego Dewiza: (ang.) Justice, Liberty, Prosperity (Sprawiedliwość, wolność, dobrobyt) Hymn: South Sudan Oyee! (Sudan Południowy!) Konstytucja Konstytucja Sudanu Południowego Język urzędowy angielski Stolica Dżuba Ustrój polityczny republika Głowa państwa prezydent Salva Kiir Mayardit Zastępcagłowy państwa Wiceprezydenci Sudanu Południowego Pierwszy Riek Machar, drugi James Wani Igga, trzeci Taban Deng Gai, czwarty Rebecca Nyandeng Garang[1] Powierzchnia • całkowita 644 329 km² Liczba ludności (2017) • całkowita • gęstość zaludnienia • narody i grupy etniczne 13 026 129[2]20 osób/km²Dinka, Nuerowie, Azande waluta funt południowosudański (SSP) Niepodległość od Sudanu9 lipca 2011 Religia dominująca chrześcijaństwo Strefa czasowa UTC +3 Domena internetowa używana .sd planowana .ss Kod samochodowy SS Kod telefoniczny +211 Multimedia w Wikimedia Commons Informacje w Wikipodróżach Cytaty w Wikicytatach Sudan Południowy (ang. South Sudan), Republika Sudanu Południowego[3] (ang. Republic of South Sudan) – afrykańskie państwo ze stolicą w Dżubie, powstałe 9 lipca 2011 roku w wyniku odłączenia się od Sudanu, na mocy porozumienia rządu sudańskiego z Ludową Armią Wyzwolenia Sudanu, które zakończyło II wojnę domową w Sudanie – najdłuższą wojnę domową w Afryce[4][5]. Historia[edytuj | edytuj kod] Okres w historii Sudanu Południowego przed przejęciem kontroli nad Sudanem przez Królestwo Egiptu (→ Sudan Anglo-Egipski) jest słabo znany. Informacje oparte są na legendach plemiennych. Według podań Niloci (Dinkowie, Nuerowie i Szyllukowie) osiedlili się na tym obszarze na przełomie IX i X wieku, a swoje obecne siedziby opanowali pomiędzy XV i XIX wiekiem. Najsilniejsze z państw plemiennych na tym terenie utworzyło nienilockie plemię Azande, które obecnie stanowi trzecią liczebnie grupę etniczną w Sudanie Południowym[6]. Przeszkody geograficznie zatrzymały granicę ekspansji islamu na północnym Sudanie, co w okresie kolonialnym sprzyjało rozprzestrzenianiu się chrześcijaństwa. W XIX wieku Sudan znalazł się pod władzą egipską, której zasięg rozszerzał się systematycznie na południe. Pierwszy etap ekspansji na Południu nastąpił w latach 70. W 1947 roku brytyjskie władze kolonialne planowały połączenie terenów Sudanu Południowego z obecną Ugandą, ale plany te przekreśliła konferencja w Dżubie w czerwcu 1947 roku. Od uzyskania przez Sudan niepodległości w 1956 roku południowy region kraju dążył do niezależności. Od roku 1983 działała organizacja zbrojna SPLA dążąca do niepodległości regionu. W tym samym roku wybuchła też wojna domowa, jeden z najbardziej krwawych konfliktów na świecie, który pochłonął około 1,5 mln istnień ludzkich oraz zmusił do ucieczki kolejne 4 mln osób. Ten długi okres zakończyło dopiero podpisanie 9 stycznia 2005 roku porozumienia z sudańskim rządem, nadające autonomię 10 prowincjom południowym. Prezydentem kraju został Salva Kiir Mayardit. W grudniu 2005 przyjęto konstytucję, a także zaplanowano przeprowadzenie referendum niepodległościowego. Podpisane porozumienie ustalało wspólny zarząd i podział zysków z wydobycia ropy naftowej ze złóż na granicy Południa i Północy. 9-15 stycznia 2011 roku odbyło się referendum w sprawie niepodległości[7]. Według oficjalnych danych z 7 lutego 98,83% głosujących opowiedziało się za odłączeniem Sudanu Południowego od Sudanu[8], w następstwie którego 9 lipca 2011 roku o godzinie 0:00 czasu lokalnego (8 lipca 23:00 czasu polskiego) nowe państwo proklamowało niepodległość. 14 lipca 2011, jako 193. członek, został jednogłośnie przyjęty w skład Organizacji Narodów Zjednoczonych[9]. 28 lipca 2011 roku został także przyjęty do Unii Afrykańskiej[10]. Jeszcze przed proklamacją niepodległości w Sudanie Południowym doszło do buntów wojskowych. Zbuntował się gen. George Athor, który założył Demokratyczny Ruch Sudanu Południowego (SSDM) oraz Peter Gadet, lider Armii Wyzwolenia Sudanu Południowego (SSLA), a także David Yau Yau. Oprócz tego terytoria Sudanu Południowego targane były konfliktami plemiennymi. Ponadto 21 maja 2011 wojska Sudanu zaanektowały sporny region Abyei, co doprowadziło do walk granicznych między Sudanem i Sudanem Południowym. W konflikt zaangażowały się krajowe bojówki, które walczyły po stronie wroga. Sudan Południowy wspierał Sudański Front Rewolucyjny. Proklamacja niepodległości przez Sudan Południowy nie przyniosła rozwiązania konfliktu, walki na granicy trwały, a obie strony obwiniano o zbrodnie wojenne. Na przełomie 2011-2012 na terenach przygranicznych z powodu głodu trwał exodus cywilów. Ponadto w Piborze w dniach 31 grudnia 2011 – 2 stycznia 2012 doszło do masakry etnicznej w której zginęło 3 tys. osób. Po negocjacjach pokojowych przywódcy Sudanu i Sudanu Południowego 10 lutego 2012 podpisali pakt o nieagresji, jednak 26 marca 2012 oba państwa rozpoczęły konfrontację graniczną o sporne regiony naftowe. 11 kwietnia 2012 Sudan ogłosił stan wojny z Sudanem Południowym, który zakończył się mediacją Unii Afrykańskiej. Zgodnie z porozumieniem bilateralnym, oba kraje wycofały swoje siły z obszaru granicznego, gdzie utworzono zdemilitaryzowaną strefę buforową. Konflikt wewnętrzny w Sudanie Południowym tlił się w siedmiu z dziesięciu stanów. 23 lipca 2013 prezydent Kiir pozbawił stanowiska wiceprezydenta swojego politycznego rywala Rieka Machara, który zarzucił prezydentowi skłonności dyktatorskie, niegospodarność, a także zawłaszczenie państwa przez Dinków. Machar ogłosił chęć wystartowania w wyborach prezydenckich w 2015, jednak w grudniu 2013 przeprowadził nieudany zamach stanu, który przerodził się w zacięty konflikt między plemieniem Dinka, z którego wywodził się prezydent, a Nuerami, których przedstawicielem był Machar. Strony konfliktu wielokrotnie zawierały nietrwałe rozejmy. W lipcu 2015 roku Rada Bezpieczeństwa ONZ objęła sankcjami sześciu dowódców obu stron, rozważano także embargo na import broni. Dopiero latem 2015 roku udało się przy pomocy mediatorów międzynarodowych wypracować porozumienie, które Machar podpisał 17 sierpnia, a Kiir dopiero 26 sierpnia, pod naciskiem społeczności międzynarodowej. Rozejm zakładał przerwanie walk, utworzenie w ciągu 90 dni rządu jedności, powrót Machara na stanowisko wiceprezydenta i demilitaryzację stołecznej Dżuby. Rozejm zakłada także powstanie komisji, która miała zbadać naruszenia praw człowieka. Wskutek walk 2,3 mln osób straciło dach nad głową, zginęło co najmniej kilkadziesiąt tysięcy, a walczące oddziały dopuściły się wielu zbrodni na cywilach[11]. Porozumienie nie zakończyło walk, które z czasem zaczęły rozszerzać się na większość terytorium kraju. W 2016/2017 r. w Sudanie Południowym za sprawą walk, które przyczyniły się do pogromów i wysiedleń, zapanowała klęska głodu[12]. Geografia[edytuj | edytuj kod] Sudan Południowy leży we wschodniej części Afryki, pomiędzy 3 a 13° szerokości geograficznej północnej oraz 24 a 36° długości geograficznej wschodniej. Graniczy z Sudanem od północy, Republiką Środkowoafrykańską od zachodu, Demokratyczną Republiką Konga, Ugandą i Kenią od południa oraz Etiopią od wschodu. Kraj pokrywają lasy tropikalne, tereny bagienne i sawanny. Nil przecina kraj z południa na północ, przepływając przez stolicę państwa, Dżubę (na terenie Sudanu Południowego od granicy z Ugandą nosi on nazwę Nil Górski, a od bagien Sudd nazwę Nil Biały). Granice[edytuj | edytuj kod] Fauna i flora[edytuj | edytuj kod] Sudan Południowy jest drugim na świecie obszarem zamieszkiwanym przez migrujące gatunki fauny. Badania wykazały, że na terenach Parku Narodowego Boma przy granicy z Etiopią, jak również na bagniskach As-Sudud i trawiastych obszarach Południowego Parku Narodowego w pobliżu granicy z Kongo, zamieszkują wielkie stada takich zwierząt jak bawolec krowi, kob żółty, topi, bawół afrykański, słoń afrykański, żyrafa i lew. Tutejsze lasy zapewniają ochronę takim gatunkom jak bongo, świnia leśna, świnia rzeczna, słoń leśny, szympans i licznym małpom. Spisy prowadzone regularnie od roku 2005 przez WCS we współpracy z rządem Sudanu Południowego potwierdzają istnienie znaczącej, choć z wolna malejącej populacji gatunków fauny, przy czym odnotowują ze zdziwieniem, że liczące 1,3 miliona stada antylop na południowym wschodzie kraju pozostają nienaruszone. Zamieszkiwane przez tak liczne zwierzęta tereny to stepy, wysokie płaskowyże o stromych stokach, lesiste i trawiaste sawanny, tereny zalewowe nad Nilem i bagna. Występują tu gatunki endemiczne, jak kob białouchy i kob nilowy, współżyjące ze słoniami, żyrafami, elandami, antylopami Derbiego, oryksami, lwami, likaonami, bawołami przylądkowymi i topi (zwanymi lokalnie tiangami). Niewiele dziś wiadomo o populacji kobów białouchych i tiangów, których migracje przed wojną domową należały do największych. W roku 2006 prezydent Autonomicznego Regionu Sudanu Południowego Salva Kiir Mayardit ogłosił, że władze uczynią wszystko dla ochrony i rozpowszechniania wiedzy o florze i faunie regionu oraz że zrobią wszystko, co leży w zakresie ich możliwości, by zmniejszyć skutki pożarów, nielegalnego wywożenia odpadów i zanieczyszczania wód bieżących i gruntowych. Jak we wszystkich krajach rozwijających się, środowisku zagraża rozwój gospodarki i uprzemysłowienie. Demografia[edytuj | edytuj kod] Struktura etniczna[edytuj | edytuj kod] Struktura etniczna (2019)[13] Grupa etniczna Język Liczebność w tys. Procent ludności Dinka (7 grup) Język dinka 4 789 43,3% Nuerowie Język nuer 1 842 16,7% Azande Język pazande 668 6,04% Bari Język bari 475 4,29% Arabowie Sudańscy Język arabski 378 3,42% Szyllukowie Język szylluk 357 3,23% Toposa Język toposa 194 1,75% Lotuko Język otucho 193 1,74% Luwo Język luwo 160 1,45% Arabowie Mongallese Język arabski kreolski 71 0,64% Mundari Język mundari 66 0,6% Aczoli Język aczoli 54 0,49% Chińczycy Język chiński 1,7 0,015% Religia[edytuj | edytuj kod] Struktura religijna wg danych z 2010 roku[14][15]: chrześcijanie – 60,5%: katolicy – 39,7% protestanci – 20,7% (głównie: anglikanie, kalwini i zielonoświątkowcy) animiści – 32,9% muzułmanie – 6,2% bez religii – 0,5% świadkowie Jehowy – 0,01%. Języki[edytuj | edytuj kod] Sudan Południowy jest zamieszkany przez ponad 200 grup etnicznych, większość języków używanych przez te plemiona jest znana jedynie kilku tysiącom użytkowników. Językiem urzędowym jest język angielski, a do 9 lipca 2011 roku był nim również arabski. W powszechnym użyciu jest potoczny język arabski, a wokół Dżuby jego miejscowa wersja będąca językiem pidżynowym. Wśród języków plemiennych najpopularniejszy jest język dinka, którego używają 2–3 miliony osób. Kolejne pod względem popularności są nuer i szyllucki. Wszystkie trzy należą do zachodnionilotyckich. Wśród wschodnionilotyckich najpowszechniej używane są bari i lotukijski. Większość dzieci poniżej 13. roku życia nie chodzi do szkoły, a 84% kobiet nie potrafi pisać. Polityka[edytuj | edytuj kod] Najwyższym aktem prawnym obowiązującym w Sudanie Południowym jest Tymczasowa Narodowa Konstytucja Sudanu[16] i Tymczasowa Narodowa Konstytucja Sudanu Południowego z roku 2005[17]. Na czele Sudanu Południowego stoi prezydent, który jest jednocześnie głową państwa, szefem rządu i naczelnym dowódcą Ludowej Armii Wyzwolenia Sudanu. John Garang był pierwszym dowódcą SPLA i prezydentem do momentu swojej śmierci 30 lipca 2005 roku, jego następcą został Salva Kiir Mayardit i pełni ten urząd do dziś. Po uzyskaniu niepodległości wiceprezydentami republiki byli kolejno Riek Machar, James Wani Igga, Riek Machar oraz Taban Deng Gai. Inicjatywa ustawodawcza znajduje się w rękach rządu i jednoizbowego parlamentu. Konstytucja gwarantuje niezależność sądownictwa, przewiduje także istnienie Sądu Najwyższego. Siły zbrojne[edytuj | edytuj kod] Sudan Południowy, z racji braku dostępu do morza, dysponuje dwoma rodzajami sił zbrojnych: wojskami lądowymi oraz siłami powietrznymi[18]. Uzbrojenie sił lądowych Sudanu Południowego składało się w 2014 roku z: 110 czołgów, 250 opancerzonych pojazdów bojowych, 24 dział samobieżnych oraz 15 wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych[18]. Siły powietrzne Sudanu Południowego z kolei posiadały w 2014 roku uzbrojenie w postaci 9 samolotów transportowych oraz 9 śmigłowców[18]. Wojska Sudanu Południowego w 2014 roku liczyły 210 tys. żołnierzy zawodowych (brak rezerwistów). Według rankingu Global Firepower (2014) siły zbrojne Sudanu Południowego stanowią 90. siłę militarną na świecie, z rocznym budżetem na cele obronne w wysokości 545 mln dolarów (USD)[18]. Sytuacja humanitarna[edytuj | edytuj kod] Sudan Południowy to jedno z państw o najgorszych wskaźnikach zdrowotnych społeczeństwa. Umieralność dzieci do lat 5 wynosi 112 na 1000[19], natomiast umieralność rodzących matek wynosi 2053,9 na 100 000 żywych urodzeń i jest najwyższa spośród wszystkich państw. Zachorowalność na AIDS jest słabo udokumentowana, lecz ocenia się, że wynosi ona około 3,1% populacji kraju[20]. Poważnym zagrożeniem jest także problem głodu związany z wybuchającymi konfliktami wojskowymi. W 1998 roku w zachodniej części kraju miała miejsce klęska głodu, gdzie zmarło z tego powodu 70 tys. osób. Prawie połowa społeczeństwa nie ma dostępu do wody pitnej. W lutym 2017 roku ONZ ogłosiło na części terytorium najwyższy, piąty stopień zagrożenia głodem[21]. Gospodarka[edytuj | edytuj kod] Koncesje na wydobycie ropy w Sudanie (2004) Główne surowce naturalne kraju to: ropa naftowa, ruda żelaza, rudy miedzi, rudy chromu, rudy cynku, wolfram, srebro i złoto. Ropa naftowa[edytuj | edytuj kod] Gospodarka Sudanu Południowego zależna jest od produkcji ropy naftowej. Kraj produkuje prawie 500 tys. baryłek dziennie, a z eksportu ropy naftowej pochodzi aż 98 proc. jego PKB[22]. Większość ropy trafia na rynek chiński. Obecnie są plany wybudowania rafinerii na terenie państwa, co miałoby umożliwić rozwój gospodarczy i pozwoliło uniezależnić się od przemysłu Sudanu Północnego[23]. Od momentu uzyskania niepodległości toczą się nieustanne spory z Sudanem, przez który rurociągami ropa naftowa jest transportowana do portu w Port Sudanie. Rządy obu krajów nie mogą porozumieć się w sprawie kosztów tranzytu, do tego stopnia że 29 stycznia 2012 rząd w Dżubie postanowił zatrzymać wydobycie ropy[24]. W tym samym czasie uzgodniono porozumienie z rządem Kenii w sprawie budowy rurociągu do portu Lamu[25]. Według założeń ropociąg ma zostać zbudowany w ciągu 11 miesięcy. Rolnictwo[edytuj | edytuj kod] Gospodarka Sudanu Południowego jest silnie uzależniona od rolnictwa. Produkuje się tu bawełnę, orzeszki ziemne, sorgo, trzcinę cukrową, banany i papaje. Sudan Południowy eksportuje także drewno na rynki międzynarodowe. Znajdują się tu plantacje drzew tekowych. Transport[edytuj | edytuj kod] Transport drogowy[edytuj | edytuj kod] Na terenie kraju znajduje się mniej niż 100 km dróg asfaltowych[26]. Obecnie jest w budowie odcinek drogi o długości 192 km między Dżubą a Nimule, czyli biegnącej od stolicy Sudanu Południowego do granicy z Ugandą[27]. Budowa finansowana jest przez United States Agency for International Development (USAID). Transport kolejowy[edytuj | edytuj kod] W Sudanie Południowym istnieje 248-kilometrowy odcinek wąskotorowych linii kolejowych. Szlak prowadzi od leżącego w północnym Sudanie miasta Babanosa poprzez miasto Uwajl aż do stacji końcowej w Wau. Stolica kraju nie posiada połączeń kolejowych. Istnieją propozycje połączenia Dżuby z kolejami w Kenii i Ugandzie oraz z miastem Wau. Transport lotniczy[edytuj | edytuj kod] Głównym lotniskiem Sudanu Południowego jest Dżuba. Lotnisko to ma regularne połączenia pasażerskie z Nairobi (Kenia), Entebbe (Uganda), Addis Abebą (Etiopia), Kairem (Egipt) oraz Chartumem (Sudan). Na lotnisku siedzibę mają miejscowe linie lotnicze. Oprócz Dżuby w Sudanie Południowym regularne połączenia pasażerskie są prowadzone z Malakal, Wau oraz Rumbek. Oprócz tego na terenie kraju istnieje wiele nieutwardzonych lotnisk, z których największymi są Nimule i Akobo. Zobacz też[edytuj | edytuj kod] Konflikt wewnętrzny w Sudanie Południowym Sudański konflikt graniczny (od 2011) Ludowa Armia Wyzwolenia Sudanu Konfrontacja graniczna między Sudanem i Sudanem Południowym (2012) Przypisy[edytuj | edytuj kod] ↑ Salva Kiir appoints Machar as First Vice President, The East African [dostęp 2020-03-29] (ang.). ↑ The World Factbook – Central Intelligence Agency, [dostęp 2017-10-05] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-24] (ang.). ↑ Polska długa nazwa w formie podanej przez MSZ [1]. ↑ Jonah Fisher: South Sudan gets new government. BBC News, United Kingdom, 23 X 2005. [dostęp 2008-12-07]. ↑ Reuters News: Southern Sudan fragile peace. Thomson Reuters Foundation, 27 V 2008. [dostęp 2008-12-07]. ↑ Metz, Helen Chapin, ed. Sudan: A Country Study. The Turkiyah, 1821-85 Washington: GPO for the Library of Congress, 1991. ↑ Głosują obrazkami. Nowe państwo w Afryce?. [dostęp 2011-02-07]. ↑ South Sudan backs independence – results (ang.). [dostęp 2011-02-07]. ↑ UN welcomes South Sudan as 193rd member (ang.). BBC News, 14 lipca 2011. [dostęp 2011-07-14]. ↑ South Sudan Becomes African Union’s 54th Member (ang.). Voice of America, 28 lipca 2011. [dostęp 2011-07-31]. ↑ Maciej Czarnecki: Sudańskie jądro ciemności. W: Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2015-08-27. [dostęp 2015-09-05]. ↑ Kraj katastrofa, „Onet Wiadomości”, 14 marca 2017 [dostęp 2017-03-20] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-21]. ↑ Country: South Sudan – People Groups (ang.). Joshua Project, 2019. [dostęp 2018-03-10]. ↑ Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-05-14]. ↑ Christian Population as Percentages of Total Population by Country. The Pew Research Center. [dostęp 2014-05-14]. ↑ Interim National Constitution of the Republic of Sudan, 2005. [dostęp 2017-06-28]. ↑ Interim Constitution of Southern Sudan of 2005. [dostęp 2017-06-28]. ↑ a b c d South Sudan (ang.). Global Firepower. [dostęp 2014-09-07]. ↑ Podawana jest również umieralność na poziomie jednego dziecka na siedmiu (do ukończenia 5 roku życia). ↑ Southern Sudan has unique combination of worst diseases in the world – Sudan Tribune: Plural news and views on Sudan. ↑ Nowa katastrofa, [dostęp 2017-03-04]. ↑ Sudan Południowy – duże problemy najmłodszego państwa świata.. [dostęp 2011-07-12]. ↑ Vincent Trivett: Oil-Rich South Sudan Has Hours To Choose Between North Sudan, China And The Business Insider, 2011-07-08. [dostęp 2011-07-12]. ↑ Sudan Południowy zakręca kurek z ropą!. [dostęp 2012-02-01]. ↑ Sudan Południowy i Kenia porozumiały się w sprawie budowy rurociągu. [dostęp 2012-02-01]. ↑ Sabina Waszczuk „Nowe państwo w Afryce” Express Bydgoski 11 lipca 2011. ↑ USAID and South Sudan launch $225 million tarmacing of Juba-Nimule Road. Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod] Rząd Sudanu Południowego (ang.) pde Członkostwo w organizacjach międzynarodowych

region w zachodniej części sudanu